مانیفست “آگاهی موقعیتی” لئوپولد آشنبرنر سر و صدای زیادی به پا کرد زمانی که این تابستان منتشر شد.
در این مقاله تحریکآمیز، آشنبرنر — یک نابغه 22 ساله و پژوهشگر سابق OpenAI — استدلال میکند که هوش مصنوعی عمومی (AGI) تا سال 2027 در دسترس خواهد بود، هوش مصنوعی تا سال 2029 حدود 20٪ از کل برق ایالات متحده را مصرف خواهد کرد و هوش مصنوعی قدرتهای تخریبی بیسابقهای را آزاد خواهد کرد که طی چند سال نظم جهانی ژئوپلیتیک را دگرگون خواهد کرد.
فرضیه تکاندهنده آشنبرنر درباره پیشرفت شتابدهندهی هوش مصنوعی بر یک اصل اساسی استوار است: اینکه هوش مصنوعی به زودی آنقدر قدرتمند میشود که بتواند پژوهشهای هوش مصنوعی را به خودی خود انجام دهد، که منجر به بهبودهای مکرر و هوش ابرقدرت فراری خواهد شد.
ایده «انفجار هوش» که توسط هوش مصنوعی خودبهبودیافته تقویت میشود، جدید نیست. از کتاب تأثیرگذار «ابرهوش» نیک باستروم در سال 2014 تا فیلم محبوب Her، این مفهوم مدتها در بحثهای مربوط به آیندهی طولانیمدت هوش مصنوعی مطرح بوده است.
در واقع، در سال 1965، آی. جی. گود، همکار نزدیک آلن تورینگ، بهخوبی این امکان را بیان کرد: «بگذارید یک ماشین فوقهوشمند بهعنوان ماشینی تعریف شود که میتواند از تمام فعالیتهای فکری هر انسانی، هرچند باهوش باشد، فراتر رود. از آنجا که طراحی ماشینها یکی از این فعالیتهای فکری است، یک ماشین فوقهوشمند میتواند ماشینهای بهتری نیز طراحی کند؛ در این صورت بیتردید یک «انفجار هوش» رخ خواهد داد و هوش انسان بهشدت عقب خواهد ماند. از این رو، اولین ماشین فوقهوشمند آخرین اختراعی است که انسان باید انجام دهد.»
هوش مصنوعی خودبهبود مفهوم جالبی است، اما حتی در میان هیاهوی هوش مصنوعی امروز، هنوز حالتی از داستان علمی-تخیلی را حفظ کرده است، یا دستکم همچنان انتزاعی و فرضی به نظر میرسد، شبیه به ایده تکینگی.
اما — اگرچه هنوز افراد کمی متوجه شدهاند — این مفهوم در واقع دارد به واقعیت نزدیکتر میشود. در مرزهای علم هوش مصنوعی، پژوهشگران شروع به پیشرفتهای ملموسی کردهاند برای ساخت سیستمهای هوش مصنوعی که بتوانند خودشان سیستمهای بهتری بسازند.
این سیستمها هنوز آماده استفادهی گسترده نیستند. اما ممکن است زودتر از آنچه فکر میکنید، در دسترس باشند. اگر به آیندهی هوش مصنوعی علاقهمند هستید، باید به آن توجه کنید.
هدایت هوش مصنوعی به سمت خود
در اینجا یک راه بصری برای درک این موضوع ارائه میشود:
هوش مصنوعی توانایی خودکارسازی بخشهای وسیعی از فعالیتهای انسانی را به دست آورده است. به زودی، این امکان را خواهد داشت که بهطور کامل مشاغل انسانی را از خدمات مشتری گرفته تا مهندسی نرمافزار و رانندگی تاکسی انجام دهد.
برای اینکه هوش مصنوعی بهصورت بازگشتی خودبهبود شود، تنها لازم است که یاد بگیرد یک شغل انسانی را بهطور خاص انجام دهد: شغل پژوهشگر هوش مصنوعی.
اگر سیستمهای هوش مصنوعی بتوانند پژوهشهای هوش مصنوعی را بهصورت مستقل انجام دهند، میتوانند معماریها و روشهای برتر هوش مصنوعی را ارائه دهند. از طریق یک حلقه بازخورد ساده، آن معماریهای برتر هوش مصنوعی میتوانند سپس معماریهای قدرتمندتری طراحی کنند — و همینطور ادامه یابد.
این ایده شاید در نگاه اول دور از ذهن به نظر برسد. آیا پژوهش بنیادی در هوش مصنوعی یکی از پیچیدهترین فعالیتهای فکری نیست که بشریت قادر به انجام آن است؟ بهویژه برای افرادی که خارج از صنعت هوش مصنوعی هستند، کار یک دانشمند هوش مصنوعی ممکن است مرموز به نظر برسد و به همین دلیل تصور خودکارسازی آن دشوار باشد. اما شغل یک پژوهشگر هوش مصنوعی در واقع شامل چه چیزی است؟
به گفته لئوپولد آشنبرنر: «شغل یک پژوهشگر هوش مصنوعی در کل ساده است: مطالعهی ادبیات یادگیری ماشین و طرح سوالات یا ایدههای جدید، اجرای آزمایشها برای آزمودن آن ایدهها، تفسیر نتایج و تکرار فرآیند.»
این توصیف ممکن است سادهسازی شده و تقلیلدهنده به نظر برسد و از یک جهت اینگونه است. اما نشان میدهد که خودکارسازی پژوهش هوش مصنوعی ممکن است تعجبآور باشد.
از یک طرف، پژوهش بر روی الگوریتمها و روشهای اصلی هوش مصنوعی میتواند بهصورت دیجیتال انجام شود.