نویسنده صنایع مدرن 
در شب کریسمس، یک فضاپیمای خودمختار با عبور از خورشید، نزدیکتر از هر جسم ساخته شده توسط انسان به آن رسید. این فضاپیما که «پژوهشگر خورشیدی پارکر» ناسا نام دارد، در مأموریتی برای کشف اطلاعات بیشتر درباره خورشید، از جمله تأثیرات آن بر شرایط جوی فضا در زمین، به جو خورشید نزدیک شد.
این دستاورد مهمی برای بشریت بود؛ اما بدون حضور مستقیم انسان، زیرا فضاپیما وظایف برنامهریزی شده خود را بهتنهایی و بدون ارتباط با زمین انجام داد.
رباتهای کاوشگر در شش دهه گذشته به سراسر منظومه شمسی فرستاده شدهاند و به جاهایی رفتهاند که انسانها نمیتوانند برسند. در طی پرواز ۱۰ روزه خود، «پژوهشگر خورشیدی پارکر» دمایی نزدیک به ۱۰۰۰ درجه سانتیگراد را تجربه کرد.
اما موفقیت این فضاپیماهای خودمختار، به همراه پیشرفت سریع هوش مصنوعی پیشرفته، این سؤال را مطرح میکند که نقش انسان در اکتشافات فضایی آینده چه خواهد بود؟
برخی از دانشمندان معتقدند که ممکن است نیازی به فضانوردان انسان وجود نداشته باشد.
«رباتها بهسرعت پیشرفت میکنند و دلایل ارسال انسانها به فضا ضعیفتر میشود.» این نظر لرد مارتین ریس، اخترشناس سلطنتی بریتانیا است. او معتقد است که «نباید از پول مالیاتدهندگان برای ارسال انسانها به فضا استفاده شود.» او همچنین به خطرات برای انسانها اشاره میکند و میگوید: «تنها دلیل ارسال انسانها میتواند ماجراجویی و تجربهای برای افراد ثروتمند باشد که باید از منابع خصوصی تأمین مالی شود.»
اندرو کواتز، فیزیکدان دانشگاه کالج لندن نیز موافق است. او میگوید: «برای اکتشافات جدی فضایی، من رباتها را ترجیح میدهم. آنها میتوانند به مکانهای دوردست بروند و کارهای بیشتری انجام دهند.»
رباتها نه تنها ارزانتر هستند، بلکه با پیشرفت هوش مصنوعی، هوشمندتر میشوند. اما آیا این بدان معناست که انسانها از ماجراجوییهای فضایی حذف میشوند؟ شاید برخی وظایف خاص در فضا وجود داشته باشد که تنها انسان بتواند انجام دهد.
رقابت رباتها و انسانها
در حالی که رباتها توانستهاند به هر سیاره منظومه شمسی، سیارکها و دنبالهدارها سفر کنند، انسانها تنها به مدار زمین و ماه رفتهاند. از سال ۱۹۶۱ تاکنون، حدود ۷۰۰ نفر به فضا سفر کردهاند، اما بیشتر آنها به مدار زمین یا پروازهای زیرمداری محدود بودهاند.
به گفته دکتر کلی واینرسمیت، زیستشناس دانشگاه رایس: «پرستیژ همواره دلیلی برای حضور انسانها در فضا خواهد بود. این یک راه عالی برای نشان دادن کارآمدی سیستم سیاسی و توانمندی مردم شما است.»
علاوه بر میل ذاتی انسان به کشف، انجام تحقیقات و آزمایشها در مدار زمین نیز از جمله دلایلی است که انسانها را به فضا میفرستد. اما رباتها میتوانند تحقیقات علمی را در مکانهایی انجام دهند که انسان قادر به حضور در آنها نیست.
هوش مصنوعی و رباتهای انساننما
تکنولوژی میتواند نقش مکمل در سفرهای فضایی انسانی ایفا کند، با خودکار کردن وظایف تکراری و آزاد کردن وقت فضانوردان برای انجام تحقیقات مهمتر.
با این حال، چالشهایی وجود دارد، مانند نیاز به انرژی بسیار زیاد برای اجرای مدلهای هوش مصنوعی پیشرفته در فضاپیماها.
رباتهای انساننما نیز میتوانند در انجام وظایف خاص، مانند نگهداری و تعمیر، کمک کنند. برای مثال، ربات «والکری» ناسا یا «روباتنات» که برای کار در فضا طراحی شدهاند، میتوانند وظایفی مانند تمیز کردن صفحات خورشیدی یا تعویض قطعات را انجام دهند.
در نهایت، ترکیب انسان و ربات ممکن است بهترین راه برای اکتشافات فضایی آینده باشد. تا آن زمان، انسانها به تدریج مسیر کاوش در کیهان را ادامه خواهند داد، در حالی که رباتها پیشگام این راه خواهند بود.
